Phòng trừ và tiêu diệt côn trùng gây hại trên cây ăn trái.

SÂU ĐỤC TRÁI TRÊN BƯỞI.

Tên khoa học: Conoghethes punctiferalis
Họ: Pyralidae
Bộ: Lepidoptera

Triệu chứng.

Sâu tấn công trên nhiều loại cây như nhãn, chôm chôm, sầu riêng, ổi,. . . chúng gây hại từ khi trái còn non cho đến trái lớn. Sâu đục vào trái ăn phần thịt trái và cả hạt, trên miệng lỗ đục có thể thấy một ít chất thải của sâu.

Đặc điểm hình thái.

- Trưởng thành là loài ngài nhỏ có chiều dài sải cánh 25 mm, toàn thân và cánh màu nâu nhạt, trên cánh có nhiều chấm đen.
- Trưởng thành cái đẻ từng trứng trên cuống trái, trứng hình bầu dục dẹp, kích thước khoảng 2 mm, mới đẻ màu trắng sữa, sau chuyển màu vàng.
- Ấu trùng mới nở có màu trắng sữa, đầu nâu, sau chuyển sang màu hồng nhạt, trên mỗi đốt phía lưng có 4 đốm nâu nhạt, trên mỗi đốt có lông cứng nhỏ, đẫy sức dài 22 mm.
- Nhộng màu nâu nhạt được bao bọc bởi một kén bằng tơ, sâu thường hoá nhộng ở kẻ trái hoặc nơi tiếp giáp giữa 2 trái.
Đặc điểm sinh học và sinh thái
* Vòng đời: 27-35 ngày
- Trứng: 4-6 ngày
- Sâu non: 14 – 16 ngày
- Nhộng: 7-10 ngày
- Trưởng thành đẻ trứng: 2-3 ngày
Trưởng thành hoạt động vào ban đêm, chúng đẻ trứng trên lá non, trái hay các hoa đã nở. Sâu đục vào trái ăn phần thịt trái và cả hạt, trên miệng lỗ đục có thể thấy một ít chất thải của sâu. Vết đục thường là nơi giáp giữa hai trái, nhãn tiêu da bò do trái đóng khít thường bị hại nặng.
Trái non bị sâu đục thường biến dạng, khô rỗng và rụng, trái lớn bị giảm phẩm chất.
Thiên địch của sâu
Trong tự nhiên trứng sâu đục trái bị ký sinh bởi ong ký sinh họ Trichogrammatidae và kiến, do đó tạo điều kiện thuận lợi cho các loài này phát triển cũng giảm được thiệt hại do sâu gây ra.

Biện pháp phòng trừ.

- Cho hoa nở tập trung.
- Thu dọn những trái bị hại đem tiêu hủy.
- Phun thuốc có tính nội hấp sau khi đậu trái 15 ngày, sau đó có thể phun lại 1 – 2 lần, có thể dùng Karate, Cymbush...

SÂU ĐỤC TRÁI TRÊN BƯỞI.

SÂU ĐỤC THÂN CÀNH XOÀI.

Triệu chứng.

Rất khó phát hiện triệu chứng gây hại của sâu đục thân, cành xoài do trong quá trình gây hại bên trong thân cây, ấu trùng không thải phân ra ngoài, thường chỉ phát hiện thấy qua các lỗ đục trên thân cành làm thân cành héo khô và có thể chết. Trong quá trình gây hại, ấu trùng đục những đường hầm bên trong thân và cành cây.

Đặc điểm hình thái.

Trứng: tròn, màu trắng được đẻ rải rác trong các vết nứt của vỏ cây. Trứng nở trong thời gian từ 2-3 ngày.
Ấu trùng: có cơ thể dài, màu trắng sữa. Cơ thể phát triển, đầu rất nhỏ, không chân, có đời sống rất lâu, có thể đến 7-8 tháng ngay bên trong thân cây, do đó khả năng phá hại rất cao. Mới nở ấu trùng rất mềm yếu nhưng khoảng một tuần sau đó ấu trùng trở nên cứng cáp và rất linh động.
Sau khi nở, ấu trùng sẽ đào hầm chui xuyên qua lớp vỏ cây vào phần mô mềm dưới vỏ cây để ăn phá và phát triển. Trong quá trình ăn phá ấu trùng đục những đường hầm trong thân cây và cành cây. Ðộ lớn của đường đục lớn dần theo tuổi của ấu trùng. Trong một cây có thể có nhiều con gây hại cùng một lúc, nếu mật số cao, cành và ngay cả cây cũng có thể bị chết.
Nhộng: Trước khi làm nhộng, ấu trùng đục một lỗ để khi vũ hóa chui ra. Nhộng được bao bọc bởi một cái kén trắng to. Thời gian làm nhộng có thể từ 1 đến 3 tháng.
Thành trùng có râu cứng, rất dài (dài hơn chiều dài cơ thể), kích thước cơ thể thành trùng dài khoảng 2,5cm. Cơ thể phủ lông mầu xám rất nhỏ, màu đỏ nâu, chân cũng có màu đỏ tuy nhiên phần đầu của đốt đùi và phần cuối của đốt chày lại có màu đen.
Thành trùng thường bị thu hút bởi ánh sáng đèn vào đầu mùa mưa sau khi vừa trưởng thành. Thành trùng cái đẻ trứng trong các chảng ba của cây hay trong các vết thương có sẵn trên cây.

Biện pháp phòng trị.

Không nên chặt, băm hay lột vỏ cây để kích thích cây ra trái vì sẽ tạo nơi thuận tiện cho thành trùng cái đến đẻ trứng.
Thường xuyên thăm vườn cây và nếu phát hiện thấy cây bị hại nhẹ có thể dùng cây xoi lỗ sau đó nhét thuốc trừ sâu dạng hột vào bên trong thân cây và trét đất lại.
Đối với cây xoài bị sâu đục cành hại nặng, quan sát dùng dao chọc theo các lằn đen mở các lớp vỏ cây bên trong bị sâu ăn (vỏ cây mềm, xù xì bên ngoài, có những vết đen nổi u lên) và lần lên trên thân tìm vết đục thành lỗ sâu trong thân cây. Dùng thuốc hạt Basudin 10H, Regent 800WG; Furadan 3H… gói vào trong 1 lớp vải mỏng rồi nhét vào lỗ sâu đục, xong dùng đất trét kín miệng lỗ lại.
Sử dụng các loại thuốc bảo vệ thưc vật có tính năng lưu dẫn, xông hơi, thấm sâu như: Polytrin-P 440EC; Cyperan 25EC; Regent 5SC; Pyrinex 48EC, Fenbis 25EC... phun lên bề mặt lớp vỏ thân cây nhằm diệt ấu trùng (trứng nở ấu trùng) và phun định kỳ 10-15 ngày một lần trong 1 đợt phòng trị.