Phòng chống mối mọt ở nước ta.

Mối và tầm ảnh hưởng của chúng đối với đời sống con người.

Trên thế giới mối có trên 2700 loài. Các loài có đặc điểm khác nhau. Chúng khác nhau về cấu trúc tổ (có loài làm tổ nổi trên mặt đất, có loài làm tổ chìm, có loài làm tổ trên cây), đặc điểm dinh dưỡng (có loài chuyên ăn gỗ khô, có loài chuyên ăn gỗ ẩm, có loài chuyên ăn mùn), có loài đắp đường mui, có loài không đắp đường mui khi đi kiếm ăn, có loài ăn bên ngoài có loài chuyên ăn bên trong gỗ….

Ở Việt Nam, hiện đã phát hiện 106 loài mối. Trong đó có một số nhóm loài gây hại thường gặp là các giống: Coptotermes, Odototermes, Macrotermes, Microtermes, Hypotermes, Cryptotermes. Biện pháp phòng trừ đối với từng nhóm loài có khác nhau; các loài Coptotermes có thể dùng biện pháp nhử để tập trung mối nhưng các loài Cryptotermes thì không thể nhử được. Vì vậy, để đề ra biện pháp phòng trừ hiệu quả nhất cần phải biết công trình đang bị loài nào gây hại, từ đó xây dựng giải pháp phòng trừ hiệu quả nhất cho công trình.

Loài mối chuyên phá hại.

Mối là loại côn trùng miệng nhai, thức ăn chủ yếu là xác thực vật hoai mục và bán hoai mục như thân, lá cây khô, rễ cây…. Chúng sống thành tập đoàn, làm tổ và sinh sản rất nhanh.

Mỗi đối tượng; nhà cửa, kho tàng; đê đập và cây... bị các loài mối gây hại ở mức độ khác nhau. Riêng với nhà cửa, kho tàng ở nước ta thì mức độ gây hại nghiêm trọng nhất thuộc về các loài mối thuộc giống coptotermes (còn gọi là mối gỗ ẩm), tiếp theo là các loài thuộc nhóm mối đất, tập trung trong 2 giống Odontotermes và Macrotermes, cuối cùng là nhóm mối gỗ khô, thuộc giống Cryptotermes.

Các loài mối coptotermes làm tổ ngầm trong nền móng công trình, trong cây, hoặc kết cấu khác của công trình, đường mui chủ yếu là đơn lẻ, chúng hoạt động ở nhiều tầng cao thấp khác nhau của công trình.

Các loài mối đất chỉ làm tổ trong đất, trong tổ luôn có vườn nấm Termitomyces, chúng kiếm ăn chủ yếu ở tầng 1, đường mui thường phủ kín thành lớp trên bề mặt cấu kiện gỗ.

Các loài mối gỗ khô chỉ làm tổ trong các cấu kiện gỗ, số lượng cá thể của một tổ thường chỉ có vài trăm con. Phân thải ra có dạng hạt cải.

Mối thường gây hại cây từ một đến 03 năm đầu (cây mới trồng và cây còn non). Mối phá hại cây trồng không chỉ để lấy thức ăn mà chủ yếu là để lấy nước, nên trong mùa khô độ ẩm mặt đất giảm, mạch nước ngầm rút sâu, chỉ có cây tươi (rễ) là đáp ứng được cả hai nhu cầu sống của mối: Đó là thức ăn và nước. Do vậy, trong thời kỳ này cây thường bị mối tấn công gây hại.

Mối và tầm ảnh hưởng của chúng đối với đời sống con người.

Phòng chống mối mọt ở nước ta.

Để bảo vệ tài sản khỏi bị mối mọt tấn công, cần có biện pháp phòng và diệt mối hiệu quả. Dưới đây là một số phương pháp diệt mối hữu ích có thể áp dụng trong công tác phòng chống mối mọt.

1. Cách ly cơ giới và vệ sinh môi trường.

Kết quả nghiên cứu về đặc tính sinh học của mối cho thấy rằng thường thường mối xâm nhập vào công trình xây dựng bằng 2 con đường chính:
Thông qua những đường mối lộ ra hoặc đường ngầm là những cầu nối dẫn mối từ tổ mối đến những vật thể bị hại trong công trình xây dựng
Thông qua trong mùa bay giao hoan của mói cánh hàng năm những con mối bay đến những vật thể bị hại rồi chúng rụng cánh, ghép giao phối, làm tổ, sinh sẩn và phá hoại công trình . NHư vậy vệ sinh môi trường và diệt những tổ mối cánh trước mùa bay giao hoan của chúng là biện pháp tích cực để phòng mối
Cách ly cơ giới :
Để ngăn chặn mối từ ngoài vào công trình thì tường và nên nhà phải tạo ra một lớp cách ly toàn diện và liên tục , toàn diện là lớp cách ly được thực hiện trên toàn bộ diện tích còn liên tục là không bị một vât khác trộn lẫn vào làm mất tính liên tục của lớp cách ly . lớp cách ly bằng vữa xi măng mác cao >80 ; chiều dày của lớp cách ly 3- 4 cm
Đối với nhà sàn thì chân cọt kê trên đá tảng bê tông có tấm tôn không rỉ hoặc rãnh dầu cách ly
Vệ sinh môi trường : Nhà cửa phải thông thoáng, xung quanh sạch sẽ không để mối xâm nhập làm tổ.

2. Cách ly hoá học để phòng mối.

Ngâm tẩm gỗ bằng hoá chất để phòng mối xâm nhập
Gỗ trước khi đem sử dụng cần được ngâm tẩm bằng thuốc bảo quả gỗ, có thể dùng phương pháp ngâm thường, chân không áp lực, đun nóng ngâm lạnh làm cho dung dịch thuốc bảo quản gỗ đi sâu vào trong gỗ để chống sự xâm nhập của mối
Các loại thuốc bảo quản gỗ thường dùng là LN2, LN3, BQG1.
Xử lý nền móng bằng lớp hoá chất cách ly
Khi san lấp nền nhà hay nền móng công trình xây dựng lớn nhỏ cần phải làm sạch móng , nền vứt bỏ những sản phẩm có nguồn gốc từ thực vật và những chất hữu cơ khác mà mối thích ăn . chất thải có chứa Selullose ( ví dụ : khu đất trước đây là bãi rác) hoặc được san lấp bằng nguồn đất có nhiều mối ( đất đồi ) Diệt những tổ mối trong khi san lấp bằng những hoá chất hữu hiệu .
Đối với móng nền nhà : để ngăn ngừa mối xâm nhập tư bên ngoài vào công trình vào công trình xây dựng qua móng tường bằng cách một đường hào bằng hoá chất . ĐƯờng hào này tiếp xúc và bao quanh toà bộ phía ngoài móng công trình, Kích thước của đường hào 50 – 80 cm ( sâu ) x 40 – 50( rộng )
dùng theo đúng định mức thuốc phòng mối PMS bột với định mức 12-14kg hoặc dung dịch EC tương đương 15- 18l cho một mét khối đất bằng hàng rào ngăn mối.
Đối với những công trình có vị trí đặc biệt ( có phần tiếp giáp hẹp ) ta dùng phương pháp thuốn và bơm thuốc. - với phương pháp này dùng định mức tương đương với phương pháp đào hào . Đây là một phương pháp rất tốt vì tăng tính tự thẩm thấu của thuốc vào chân tường.
Đối với nền nhà : Trên mặt đất nền nhà đã được làm xong cần rải một lớp thuốc chống mối theo đúng định mức tuỳ theo từng loại công trình sau đó lát gạch bình thường.

3. Tuyển chọn các loại gỗ có khả năng kháng mối tự nhiên cao để ngăn ngừa mối xâm nhập phá hại.

Các loại gỗ có khả năng kháng mối cao có thể kể như : Đinh , lim , sến mật, táu đen, muồng đen, cà te, trai, gụ , mật , trắc, mỡ, vàng tâm, giổi.... ( chỉ dùng phần lõi) thực tế hiện nay các loại gỗ này ngày càng hiếm. thời gian trưởng thành cho đến khi khai thác rất nhanh , nên nhiều gỗ quý hiếm khi đưa vào sử dụng cũng bị mối pha hại . đây gọi là hiện tượng “tiêu tâm” .Vì vậy có thể dúng các loại gỗ có độ kháng mối kém nhưng ngâm tẩm bằng thuốc bảo quản gỗ trước khi đem dùng để kéo dài thời gian sử dụng.